เจ๊ะปอ ลอดิง
ประวัติ เจ๊ะปอ ลอดิง เป็นกำนันตำบลโละจูด อำเภอแว้ง จังหวัดนราธิวาส เกิดเมื่อ พ.ศ.๒๔๗๑ จบการศึกษาชั้นประถมศึกษาปีที่ ๔ จากโรงเรียนบ้านบูเต๊ะกา หมู่ที่ ๒ ตำบลโละกูด นอกจากเป็นกำนันแล้ว ยังมีอาชีพเกษตรกรอีกด้วย อาศัยอยู่ที่บ้านเลขที่ ๙๕ หมู่ที่ ๓ ตำบลโละจูด ซึ่งเป็นสถานที่ตั้งของพิพิธภัณฑ์
ผลงานที่มำให้กำนันเจ๊ะปอได้รับเลือกให้เป็นบุคคลดีเด่นในการอนุรักามรดกไทยนั้นมีมากมาย เช่น
๑.ได้ให้ความรู้แก่ประชาชนในเรื่องการหวงแหนโบราณวัตถุ และได้ชี้แนะประชาชนให้เห็นคุณค่าของศิลปวัตถุเหล่านั้น
๒.ได้ดำเนินการรณรงค์ให้ประชาชน เห็นคุณค่าของมรดกไทยโดยเฉพาะในจังหวัดชายแดนภาคใต้ และยังพยายามขยายผลให้ประชาชนได้มีโอกาสจัดเก็บรวบรวมและหวงแหน รักษามรดกต่างๆ เหล่านั้นอย่างต่อเนื่อง
๓. เป็นวิทยากรบรรยายให้อำเภอ โรงเรียน และหน่วยงานราชการต่าง ๆ ให้ความรู้แก่ประชาชนในเรื่องการรักษามรดกด้านวัฒนธรรม และสิ่งประดิษฐ์ต่าง ๆ
๔. สิ่งสำคัญยิ่งคือ ได้จัดรวบรวมศิลปวัตถุ สิ่งประดิษฐ์ จัดตั้งเป็นพิพิธภัณฑ์ขึ้น ชื่อ "พิพิธภัณฑ์โละจูด" แล้วเปิดให้บุคคลจากสถานศึกษา หน่วยราชการ และบุคคลทั่วไปที่สนใจ เข้าชมเพื่อศึกษาหาข้อมูลโดยอำนวยความสะดวกให้ทุกเวลา จนทางอำเภอแว้ง ได้กำหนดให้พิพิธภัณฑ์โละจูด แห่งนี้เป็นแหล่งท่องเที่ยวประเภทสถานอนุรักษ์มรดกไทย ซึ่งปรากฏว่าได้รับความสนใจจากบุคคลทั่วไปเป็นอย่างมาก
ประวัติความเป็นมาของพิพิธภัณฑ์โละจูด เมื่อวันที่ ๒๔ กันยายน พ.ศ. ๒๕๒๑ เจ๊ะปอ ลอดิง ได้รับรางวัลกำนันดีเด่นประจำปี ๒๕๒๑ และได้เดินทางไปรับรางวัล ณ กรุงเทพมหานคร ในการนี้ทางราชการได้นำกำนันดีเด่นทั้งหลายไปเยี่ยมชมสถานที่สำคัญหลายแห่ง รวมทั้งพิพิธภัณฑ์สถานแห่งชาติ กำนันเจ๊ะปอรู้สึกประทับใจในพิพิธภัณฑสถานที่โละจูดขึ้นมาบ้าง คงจะเป็นประโยชน์แก่ลูกหลานในชนบทต่อไป ดังนั้น ในวันที่ ๓๐ ตุลาคม ปีเดียวกันนั้น กำนันเจ๊ะปอจึงได้ประชุมราษฎรในหมู่บ้าน แจ้งความประสงค์ของตนที่จะจัดตั้งพิพิธภัณฑ์ และสอบถามดูว่า ใครมีโบราณวัตถุบ้าง ปรากฏว่ามีชาวบ้านหลายคนที่มีโบราณวัตถุประเภทต่าง ๆ และได้มอบโบราณวัตถุเหล่านั้นให้กำนันเก็บรักษาไว้ เช่น นางมีเนาะ ตาเละ นายเจ๊ะโซ๊ะ เจ๊ะเต๊ะ นายสาและ แมเราะ และนายนาแว ยาลี ได้มอบโบราณวัตถุ ได้แก่ มีด พร้า จาน โอ่ง และกริช
เกียรติคุณที่ได้รับ ๑. ได้รับรางวัลดีเด่นแหนบทองคำของกรมการปกครอง กระทรวงมหาดไทย ขณะที่เป็นกำนันอยู่
๒. รางวัลโล่พระราชทานรางวัลดีเด่นจากสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดา สยามบรมราชกุมารี เมื่อเกษียณอายุแล้ว
๓. ได้รับเกียรติคุณในฐานะบุคคลผู้ทำประโยชน์จากอำเภอ และกลุ่ม ชมรมในเขตจังหวัดนราธิวาส ในการช่วยเหลือชาติบ้านเมือง ช่วยเหลือประชาชนในชนบท
๔. ได้รับเลือกให้เป็นบุคคลดีเด่นในการอนุรักษ์มรดกไทยและโล่พระราชทานและเข็มพระราชทานอนุรักษ์มรดกไทย ประจำปี ๒๕๔๓ จาก สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี เมื่อวันที่ ๕ กรกฎาคม พ.ศ.๒๕๓๔ ณ พระตำหนักจิตรลดารโหฐาน ซึ่งเป็นสิ่งที่สำคัญยิ่งในชีวิต ซึ่งเจ๊ะปอภูมิใจมากที่สุดที่ได้รับเลือกให้เป็นบุคคลดีเด่นในด้านการอนุรักษ์มรดไทย
